بررسی جنبة معرفتشناختی خلاقیت نفس از دیدگاه صدرالمتألهین
Authors
Abstract:
بحث خلاقیت نفس انسان در رشتهها و حوزههای مختلفی چون روانشناسی و تعلیم و تربیت - بهویژه از جنبة شیوههای پرورشی آن در انسان - مورد توجه واقع شده است. در فلسفه و عرفان اسلامی نیز این بحث در دو حوزة معرفتشناسی، کرامت و اعجاز مطرح میشود. ملاصدرا با توجه به اصول نفسشناسی و معرفتشناسی ویژة خود هم جنبة معرفتشناختی و هم خلاقیت را در حوزۀ اعیان خارجی بحث کرده است. وی در حوزة معرفتشناسیِ خلاقیت بر این باور است که هرچند خلاقیت نفس از جنبههای خداگونگی انسان است، اما خداوند ابداع و خلق از نیستی میکند؛ حال آنکه نفس انسان در همة مراحل ادراک حسی، خیالی و عقلی از مواد، وسایط و ابزار استفاده میکند و خلاقیت و ابداع نفس به معنا و کاربردی که برای خداوند لحاظ میشود، دربارة انسان صادق نیست. این پژوهش بر آن است که این جنبة معرفتشناختی خلاقیت را در ادراکات حسی، خیالی و عقلی با استناد به عبارات خود ملاصدرا در مهمترین آثارش بررسی و تحلیل کند و در پایان برخی فایدههای مهم آن را - نظیر اثبات مقدمات معاد جسمانی و تحقق سعادت و کمال حقیقی انسان - با وصول به مرتبة عقل، بهاجمال بیان کند.
similar resources
بررسی و تحلیل «جسمانیت نفس» از دیدگاه صدرالمتألهین
تعبیر «جسمانیت نفس» در آثار صدرالمتألهین براساس دو نظریه متفاوت از وی قابل تفسیر است: نظریه اول، حدوث جسمانی نفس است که براساس آن، نفس در مراحل ابتدایی وجود خود امری منطبع و حال در ماده است و نظریه دوم، ذاتی بودن «اضافه نفسیت» است که طبق آن، نفس دارای کون تعلقی بوده و در نتیجه از لحاظ وجودی وابسته به ماده است. ملاصدرا گاهی برمبنای نظریه اول و گاهی برمبنای نظریه دوم واژههای مادی و جسمانی را بر...
full textبررسی و تحلیل «جسمانیت نفس» از دیدگاه صدرالمتألهین
تعبیر «جسمانیت نفس» در آثار صدرالمتألهین براساس دو نظریه متفاوت از وی قابل تفسیر است: نظریه اول، حدوث جسمانی نفس است که براساس آن، نفس در مراحل ابتدایی وجود خود امری منطبع و حال در ماده است و نظریه دوم، ذاتی بودن «اضافه نفسیت» است که طبق آن، نفس دارای کون تعلقی بوده و در نتیجه از لحاظ وجودی وابسته به ماده است. ملاصدرا گاهی برمبنای نظریه اول و گاهی برمبنای نظریه دوم واژههای مادی و جسمانی را بر...
full textبقای نفس انسان در دیدگاه فارابی، ابن سینا و صدرالمتألهین
این مسئله که نفوس چه انسانهایی بعد از مرگ باقیاند و اینکه آیا آن نفوس تعین خود را از دست خواهند داد و به یک نفس کلی تبدیل خواهند شد یا اینکه کثرت خود را حفظ خواهند کرد، مورد توجه فارابی، ابنسینا و صدرالمتألهین بوده است.در این مقاله که موضوع اصلی آن تحلیل و بررسی آرای این سه حکیم درباره این دو موضوع است، پس از جمعآوری و بررسی آرای آنها درباره دو موضوع مورد نظر این نتیجه به دست آمده است که ...
full textاتحاد نفس با عقل فعال از دیدگاه صدرالمتألهین
فیلسوفان پیش از ملاصدرا جملگی معقتد بودند که نفس در ذات خود همانند عقول مجرد از ماده است، اما برخلاف عقول، تعلق به بدن داشته، افعال خود را با اضافه تدبیـری بدن از طریق آن انجام می دهد و از همین طریق استکمال می یابد. ایشان بر همین اساس، معتقد بودند تعاریف ارائه شده برای نفس، ناظر به اضافه نفسیت، یعنی تعلق آن به بدن است و حقیقت نفس را نمی نمایاند. اما ملاصدرا به مدد اصول فلسفی خاص خود، همچون اصال...
full textمعرفت نفس و بازتاب های اخلاقی آن از دیدگاه صدرالمتألهین
وجود انسان ترکیبی از نفس (وجودی غیرمادی) و بدن (وجودی مادی) است، بنابر دیدگاه ملاصدرا نفس اصیل است و حاکم بر بدن، مشخصه نفس انسان به عقل اوست، لذا هم قوام نفس به اوست و هم او عامل تمییز انسان از دیگر موجودات شده است. کارکرد عقل، شناخت و فهم است؛ انسان با داشتن عقل عملی، بدن را تدبیر و کنترل کرده تا زمینه مناسب برای ارتباط عقل نظری با عالم غیر مادی و ملکوت فراهم شود، حاصل این حرکت عقل، «حریت و آ...
15 صفحه اولMy Resources
Journal title
volume 23 issue 87
pages 221- 242
publication date 2018-04-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023